Thanh Hóa – mảnh đất địa linh nhân kiệt, nơi lưu giữ nhiều giá trị văn hóa, lịch sử lâu đời của dân tộc Việt Nam. Không chỉ nổi tiếng với thành nhà Hồ – di sản văn hóa thế giới, huyện Vĩnh Lộc còn được biết đến là cái nôi của nghề chế tác đá mỹ nghệ, đặc biệt là nghề làm lăng mộ đá. Trải qua hàng trăm năm, làng nghề này vẫn giữ vững bản sắc truyền thống, đồng thời không ngừng đổi mới, sáng tạo để thích ứng với nhu cầu của thời đại.
1. Nguồn gốc và lịch sử hình thành làng nghề
Theo các bậc cao niên trong vùng, nghề làm đá ở Vĩnh Lộc có từ hàng trăm năm trước, gắn liền với thời kỳ xây dựng Thành Nhà Hồ vào đầu thế kỷ XIV. Khi ấy, người dân địa phương được huy động khai thác, đẽo gọt, vận chuyển những khối đá lớn để xây thành. Sau khi công trình hoàn tất, nhiều thợ giỏi đã tiếp tục phát huy tay nghề, khai thác đá quanh vùng để phục vụ nhu cầu xây dựng đình chùa, miếu mạo, và đặc biệt là các công trình tâm linh như lăng mộ đá, bia mộ, tượng Phật, nghê đá, rồng đá…
Trải qua bao biến động lịch sử, nghề đá ở Vĩnh Lộc vẫn được lưu truyền qua nhiều thế hệ. Ngày nay, các xã như Vĩnh Minh, Vĩnh Ninh, Vĩnh Tiến, Vĩnh Phúc… là nơi tập trung nhiều hộ gia đình chuyên làm lăng mộ đá mỹ nghệ với quy mô lớn nhỏ khác nhau.
2. Đặc trưng nguyên liệu và kỹ thuật chế tác
Điểm đặc biệt của nghề đá Vĩnh Lộc là nguồn đá xanh Thanh Hóa nổi tiếng khắp cả nước. Loại đá này có màu xanh ngọc hoặc xanh rêu, bề mặt mịn, độ cứng cao, chịu được mưa nắng và thời gian hàng trăm năm mà không phai màu. Đây chính là nguyên liệu lý tưởng để tạo nên những công trình lăng mộ đá bền đẹp, sang trọng và mang đậm dấu ấn văn hóa Việt.
Các nghệ nhân nơi đây vẫn duy trì phương pháp thủ công truyền thống kết hợp cùng máy móc hiện đại. Mỗi chi tiết hoa văn đều được chạm khắc tỉ mỉ bằng tay, thể hiện sự khéo léo và tinh tế của người thợ. Các hình tượng Long – Ly – Quy – Phụng, hoa sen, mây lửa, chữ thọ, chữ phúc… được khắc họa sinh động, mang ý nghĩa phong thủy sâu sắc.
3. Nghệ thuật và tâm linh trong từng ngôi lăng mộ đá
Đối với người Việt, việc xây dựng lăng mộ cho tổ tiên không chỉ là nghĩa vụ hiếu đạo mà còn là biểu hiện của lòng thành kính và mong muốn phù hộ bình an cho con cháu. Vì vậy, mỗi ngôi mộ đá ở Vĩnh Lộc đều được thiết kế hài hòa, cân đối theo phong thủy âm trạch, vừa thể hiện vẻ trang nghiêm, vừa gửi gắm tâm linh sâu sắc.
Các khu lăng mộ đá được chế tác công phu gồm lăng thờ chung, cổng đá, lan can, cuốn thư, cột đá, bàn lễ và mộ đơn, mộ đôi, mộ gia tộc. Sự phối hợp hài hòa giữa từng hạng mục giúp tổng thể khu lăng trở nên uy nghi, linh thiêng mà vẫn gần gũi. Đặc biệt, nhờ tay nghề tinh xảo, nhiều sản phẩm lăng mộ đá Vĩnh Lộc có thể sánh ngang với các sản phẩm nổi tiếng ở Ninh Bình hay Nghệ An.
4. Nghề đá và cuộc sống người dân
Nghề làm lăng mộ đá đã mang lại nguồn thu nhập ổn định cho hàng nghìn hộ dân tại Vĩnh Lộc. Ngoài ra, nhiều cơ sở đã mở rộng quy mô, đầu tư máy cắt CNC, máy mài, máy khắc chữ hiện đại để tăng năng suất, đáp ứng đơn hàng từ khắp các tỉnh như Hà Nội, Hải Phòng, Quảng Ninh, Nghệ An, thậm chí xuất khẩu sang Lào và Campuchia.
Không chỉ tạo việc làm cho lao động địa phương, nghề đá còn góp phần giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, truyền dạy kỹ thuật cho thế hệ trẻ. Ở Vĩnh Lộc, nhiều gia đình có tới ba, bốn thế hệ làm nghề đá, coi đó là niềm tự hào và là “nghề cha truyền con nối”.
5. Thách thức và hướng phát triển
Tuy nhiên, nghề làm lăng mộ đá ở Vĩnh Lộc cũng đang đối mặt với một số khó khăn như: nguồn nguyên liệu ngày càng khan hiếm, giá đá tăng cao, cạnh tranh gay gắt từ các địa phương khác, và vấn đề bảo vệ môi trường trong khai thác đá.
Trước thách thức đó, các nghệ nhân và chính quyền địa phương đang định hướng phát triển bền vững, chú trọng vào việc quy hoạch vùng khai thác, sử dụng máy móc thân thiện môi trường, đồng thời đăng ký thương hiệu “Đá mỹ nghệ Vĩnh Lộc” để khẳng định giá trị và uy tín trên thị trường.
Kết luận
Làng nghề làm lăng mộ đá Vĩnh Lộc, Thanh Hóa không chỉ là nơi sản xuất những công trình đá mỹ nghệ mang vẻ đẹp bền vững theo thời gian, mà còn là biểu tượng cho tinh hoa văn hóa dân tộc Việt. Mỗi đường nét chạm khắc đều ẩn chứa tâm huyết, niềm tin và lòng kính trọng với tổ tiên.
Giữa nhịp sống hiện đại, làng nghề vẫn vang vọng tiếng đục đá, tiếng máy mài hòa cùng hơi thở của truyền thống. Chính sự bền bỉ, khéo léo và sáng tạo ấy đã giúp Vĩnh Lộc trở thành điểm sáng của ngành đá mỹ nghệ Việt Nam, góp phần gìn giữ và lan tỏa giá trị văn hóa tâm linh qua từng khối đá vô tri nhưng đầy hồn Việt.
Hiện nay Đá mỹ nghệ Sài Gòn thực hiện thiết kế và thi công sản phẩm am thờ đá các loại ở trên khắp mọi miền tổ quốc :
Dịch vụ lắp đặt đá tại miền bắc:
Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Nam, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Vĩnh Phúc.
Dịch vụ lắp đặt tại miền trung:
Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế, Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông và Lâm Đồng, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận và tỉnh Bình Thuận
Dịch vụ lắp đặt tại miền nam:
Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa Vũng Tàu, Long An, Đồng Tháp, Tiền Giang, An Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau.
Chúng tôi vinh dự được thiết kế và lắp đặt cho quý khách.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí:
Cơ sở 1: Làng Nghề Đá Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình
Cơ sở 2: Lô 12 đường Quán Khái làng nghề đá non nước, Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng
Cơ sở 3: 125 đường số 6 Ấp Tiền Lân Xã Bà Điểm Huyện Hóc Môn
Hotline/zalo: 0899267879
Website: damynghesaigon.com
damynghesaigon.vn/
Email: minhtam139sg@gmail.com
