Trong nghệ thuật đá mỹ nghệ Việt Nam, bên cạnh những công trình lớn như lăng mộ, cổng đá hay tượng Phật, các vật phẩm như đèn đá, chó đá, nghê đá cũng mang trong mình những giá trị sâu sắc về tâm linh, phong thủy và thẩm mỹ. Chúng không chỉ là những tác phẩm điêu khắc tinh xảo, mà còn là biểu tượng văn hóa được truyền lại qua nhiều thế hệ, gắn liền với tín ngưỡng dân gian và quan niệm sống của người Việt.
1. Đèn đá – Ánh sáng linh thiêng trong không gian tâm linh
Đèn đá là một trong những vật phẩm không thể thiếu trong các công trình tâm linh như chùa chiền, đền miếu, lăng mộ hay sân vườn phong thủy. Theo quan niệm xưa, ánh sáng của đèn tượng trưng cho trí tuệ, sự soi đường và dẫn lối cho linh hồn. Khi được chế tác bằng đá tự nhiên, đèn không chỉ bền vững với thời gian mà còn mang đến vẻ trang nghiêm, cổ kính cho không gian.
Các mẫu đèn đá phổ biến thường có dạng trụ tròn, vuông hoặc bát giác, phần thân chạm khắc họa tiết mây, sóng nước, hoa sen hay rồng phượng – tượng trưng cho sự thanh cao và quyền quý. Đỉnh đèn thường có mái chóp hình tháp, tạo cảm giác như ngọn lửa vĩnh cửu đang được bảo vệ. Ở nhiều khu lăng mộ đá mỹ nghệ, cặp đèn đá được đặt đối xứng hai bên lối đi hoặc trước bàn thờ, vừa mang ý nghĩa chiếu sáng vừa thể hiện sự cân bằng âm dương.
Ngày nay, các nghệ nhân đá mỹ nghệ còn sáng tạo ra nhiều mẫu đèn đá sân vườn, kết hợp giữa phong cách cổ truyền và hiện đại. Những chiếc đèn đá Ninh Bình hay Non Nước (Đà Nẵng) vừa mang tính nghệ thuật cao, vừa có thể ứng dụng trong cảnh quan biệt thự, khu nghỉ dưỡng, hay công trình kiến trúc tâm linh hiện đại.
2. Chó đá – Linh vật canh giữ và bảo vệ
Chó đá là biểu tượng đã xuất hiện từ lâu trong văn hóa Việt. Theo tín ngưỡng dân gian, chó là con vật trung thành, dũng cảm, biết phân biệt thiện ác. Người xưa thường đặt tượng chó đá trước cổng đình, chùa hoặc nhà ở để trấn trạch, xua đuổi tà khí và bảo vệ gia chủ khỏi những điều không may.
Các mẫu chó đá truyền thống thường được tạc ngồi chầu, dáng hiền hòa nhưng uy nghi, mắt nhìn thẳng về phía trước. Chất liệu chủ yếu là đá xanh Thanh Hóa hoặc đá trắng Ninh Bình – loại đá có độ cứng cao và màu sắc trang nhã, phù hợp với không gian tâm linh. Nghệ nhân thường chạm khắc tinh tế từng chi tiết như lông, móng, ánh mắt để thể hiện thần thái sống động của linh vật.
Trong đá mỹ nghệ hiện đại, chó đá không chỉ giới hạn trong phạm vi tâm linh mà còn được ứng dụng trong kiến trúc dân dụng và cảnh quan. Nhiều gia đình đặt cặp chó đá nhỏ trước cửa chính hoặc cổng nhà như một vật phẩm phong thủy mang lại bình an, may mắn và sự trung thành trong các mối quan hệ. Một số mẫu còn được kết hợp với bệ đá chạm hoa văn, tạo nên tổng thể hài hòa và sang trọng.
3. Nghê đá – Linh thú biểu trưng cho quyền lực và lòng trung thành
Nếu chó đá tượng trưng cho sự trung thực và bảo vệ, thì nghê đá lại là linh vật mang dáng dấp cao quý, biểu trưng cho sức mạnh, lòng trung thành và trấn giữ long mạch. Nghê được coi là linh thú thuần Việt, xuất hiện trong nhiều công trình cổ như cổng đình, miếu thờ, nhà thờ họ, phủ đền và đặc biệt là các khu lăng mộ đá.
Hình tượng nghê đá Việt Nam khác biệt với sư tử hay kỳ lân Trung Hoa. Nghê có thân hình nhỏ gọn, dáng đứng vững vàng, miệng há vừa phải, biểu cảm vừa oai nghi vừa hiền từ. Trên mình nghê thường được chạm khắc vảy rồng hoặc hoa văn sóng nước – biểu trưng cho khí thiêng đất trời.
Trong các khu lăng mộ đá mỹ nghệ, cặp nghê đá thường được đặt ở cổng vào hoặc trước bia mộ, mang ý nghĩa canh giữ linh hồn tổ tiên và xua đuổi tà khí. Nhiều dòng họ lớn tại Ninh Bình, Thanh Hóa, Nam Định… vẫn giữ truyền thống đặt nghê đá chầu hai bên cổng, xem như biểu tượng bảo hộ và tôn nghiêm.
Hiện nay, các xưởng đá mỹ nghệ truyền thống đã phát triển nhiều kiểu dáng nghê đá khác nhau: từ nghê cổ truyền đến nghê phong cách cách tân, phù hợp với cả kiến trúc Việt cổ và hiện đại. Nghê đá mini cũng được nhiều người lựa chọn đặt trong phòng khách, phòng thờ để mang lại may mắn và bảo vệ tài khí.
4. Giá trị văn hóa – nghệ thuật bền vững của đá mỹ nghệ Việt
Điểm chung giữa đèn đá, chó đá và nghê đá là đều thể hiện sâu sắc tinh thần người Việt: trọng đạo đức, tôn kính tổ tiên và yêu cái đẹp giản dị mà bền vững. Mỗi sản phẩm không chỉ là tác phẩm nghệ thuật mà còn là vật phẩm chứa đựng linh hồn dân tộc, được chế tác bằng bàn tay tài hoa của các nghệ nhân làng nghề như Ninh Vân (Ninh Bình), Non Nước (Đà Nẵng) hay Vĩnh Lộc (Thanh Hóa).
Qua thời gian, các mẫu đá mỹ nghệ Việt Nam vẫn giữ được vị thế đặc biệt trong văn hóa tâm linh. Dù ở cổng chùa cổ kính, khu lăng mộ dòng họ hay trong không gian hiện đại, đèn đá, chó đá và nghê đá vẫn tỏa sáng như biểu tượng của sự bền bỉ, tôn nghiêm và nét đẹp truyền thống không phai mờ.
Hiện nay Đá mỹ nghệ Sài Gòn thực hiện thiết kế và thi công sản phẩm am thờ đá các loại ở trên khắp mọi miền tổ quốc :
Dịch vụ lắp đặt đá tại miền bắc:
Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Nam, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Vĩnh Phúc.
Dịch vụ lắp đặt tại miền trung:
Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế, Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông và Lâm Đồng, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận và tỉnh Bình Thuận
Dịch vụ lắp đặt tại miền nam:
Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa Vũng Tàu, Long An, Đồng Tháp, Tiền Giang, An Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau.
Chúng tôi vinh dự được thiết kế và lắp đặt cho quý khách.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí:
Cơ sở 1: Làng Nghề Đá Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình
Cơ sở 2: Lô 12 đường Quán Khái làng nghề đá non nước, Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng
Cơ sở 3: 125 đường số 6 Ấp Tiền Lân Xã Bà Điểm Huyện Hóc Môn
Hotline/zalo: 0899267879
Website: damynghesaigon.com
damynghesaigon.vn/
Email: minhtam139sg@gmail.com
