Trong kho tàng di sản văn hóa Việt Nam, các công trình kiến trúc bằng đá luôn là minh chứng sống động cho tài hoa, kỹ thuật và tâm linh của cha ông ta. Một trong những di tích lịch sử tiêu biểu, mang đậm dấu ấn nghệ thuật điêu khắc đá truyền thống chính là Lăng mộ đá Quận Vân, tọa lạc tại xã Hòa Hậu, huyện Lý Nhân, tỉnh Hà Nam. Đây không chỉ là nơi an nghỉ của một vị quan có công với triều đình thời Lê Trung Hưng mà còn là một kiệt tác đá mỹ nghệ cổ, thể hiện trình độ chế tác và tư duy thẩm mỹ bậc thầy của người xưa.
1. Lăng mộ Quận Vân – Dấu ấn lịch sử và văn hóa
Lăng mộ Quận Vân được xây dựng vào khoảng thế kỷ XVII, dành cho Quận công Nguyễn Văn Vân, một võ tướng tài ba thời vua Lê – chúa Trịnh. Sau khi mất, ông được triều đình và nhân dân địa phương ghi nhớ công lao, nên cho xây dựng lăng mộ để tưởng niệm. Trải qua hàng trăm năm, công trình vẫn tồn tại gần như nguyên vẹn, trở thành một di tích lịch sử – nghệ thuật cấp quốc gia.
Điều đặc biệt ở lăng mộ này là toàn bộ kiến trúc đều được làm bằng đá xanh nguyên khối, khai thác từ vùng núi đá Ninh Bình và Thanh Hóa. Với bàn tay tài hoa của những nghệ nhân xưa, từng chi tiết trên các phiến đá được chạm khắc tinh xảo, sống động và mang đậm yếu tố phong thủy tâm linh.
2. Kiến trúc lăng mộ đá – Biểu tượng của nghệ thuật đá mỹ nghệ cổ
Bước vào khu lăng mộ Quận Vân, du khách như lạc vào một không gian cổ kính, uy nghi, đậm chất tâm linh. Toàn bộ khuôn viên được quy hoạch cân đối, hài hòa giữa âm dương – ngũ hành, thể hiện triết lý phong thủy sâu sắc của người Việt cổ.
Cổng lăng được làm bằng đá nguyên khối, chạm trổ hoa văn “Long – Ly – Quy – Phụng” – bốn linh vật tượng trưng cho quyền uy, may mắn và sự trường tồn. Hai bên là đôi nghê đá canh giữ, biểu trưng cho sức mạnh và sự linh thiêng, bảo vệ giấc ngủ ngàn thu của vị quan.
Bên trong khu lăng, nổi bật là mộ chính hình hộp chữ nhật, mái cong kiểu “thượng thu hạ thách”, chạm khắc họa tiết sóng nước, mây lửa, sen đá – biểu tượng cho sự thanh tịnh và cao quý. Mỗi viên đá được ghép khít, không dùng vữa mà vẫn chắc chắn, chứng tỏ trình độ xây dựng và tính toán cực kỳ chính xác.
Đặc biệt, những tượng đá nghệ thuật quanh lăng như tượng quan hầu, tượng lính gác, tượng ngựa đá… đều được tạc tỉ mỉ, biểu cảm sinh động, khắc họa hình ảnh quân thần thời phong kiến một cách chân thực. Đây chính là minh chứng tiêu biểu cho nghệ thuật điêu khắc đá truyền thống Việt Nam, tiền thân của nghề đá mỹ nghệ Ninh Bình phát triển rực rỡ sau này.
3. Giá trị nghệ thuật và phong thủy của lăng mộ đá Quận Vân
Không chỉ là một công trình tưởng niệm, lăng mộ Quận Vân còn mang giá trị phong thủy – tâm linh sâu sắc. Theo quan niệm dân gian, người có công được an táng nơi đất “đắc địa” sẽ phù hộ cho con cháu thịnh vượng, dòng tộc hưng long. Lăng Quận Vân được đặt ở vị trí “tựa sơn hướng thủy”, phía sau là đồi thấp, phía trước có dòng sông chảy qua – biểu tượng cho thế “rồng chầu hổ phục”.
Các họa tiết đá mỹ nghệ trong lăng không chỉ mang tính trang trí mà còn có ý nghĩa phong thủy. Hoa sen tượng trưng cho sự thanh cao; mây cuộn biểu trưng cho thiên mệnh; còn rồng uốn lượn biểu hiện quyền lực và sự bảo hộ của trời đất. Tất cả được sắp đặt hài hòa, thể hiện quan niệm “trần sao âm vậy” của người Việt.
4. Bảo tồn và phát huy giá trị đá mỹ nghệ truyền thống
Ngày nay, lăng mộ đá Quận Vân không chỉ là địa chỉ đỏ về lịch sử – văn hóa, mà còn là nguồn cảm hứng cho nhiều nghệ nhân đá mỹ nghệ hiện đại. Các cơ sở chế tác đá tại Ninh Bình, Thanh Hóa, Hà Nam thường đến đây học hỏi kỹ thuật xưa, từ cách ghép đá không mạch, chạm nổi – chạm chìm, đến nghệ thuật tạo hình mang đậm hồn dân tộc.
Nhiều chi tiết kiến trúc của lăng Quận Vân đã được tái hiện trong các khu lăng mộ đá dòng họ hiện nay, như cổng đá tứ trụ, lan can đá hoa văn cổ, tượng linh vật hay mộ đá mái cong. Nhờ đó, giá trị nghệ thuật truyền thống không bị mai một mà ngày càng phát huy trong đời sống đương đại, gắn liền với ngành đá mỹ nghệ tâm linh đang phát triển mạnh mẽ.
Kết luận
Lăng mộ đá Quận Vân là một báu vật của kiến trúc đá Việt Nam, vừa mang giá trị lịch sử, nghệ thuật, vừa là biểu tượng của niềm tôn kính với người có công. Công trình là minh chứng cho tài năng và tâm huyết của những nghệ nhân xưa – những người đã đặt nền móng cho nghề đá mỹ nghệ truyền thống hôm nay.
Khi đến thăm di tích này, mỗi người không chỉ được chiêm ngưỡng vẻ đẹp của nghệ thuật điêu khắc đá cổ mà còn cảm nhận sâu sắc tinh thần “uống nước nhớ nguồn” của dân tộc. Lăng mộ đá Quận Vân xứng đáng được gìn giữ và phát huy như một di sản văn hóa quý báu, kết nối quá khứ – hiện tại – tương lai trong hành trình tôn vinh nghề đá mỹ nghệ Việt Nam.
Hiện nay Đá mỹ nghệ Sài Gòn thực hiện thiết kế và thi công sản phẩm am thờ đá các loại ở trên khắp mọi miền tổ quốc :
Dịch vụ lắp đặt đá tại miền bắc:
Lào Cai, Lai Châu, Yên Bái, Điện Biên, Sơn La, Hòa Bình, Hà Giang, Cao Bằng, Bắc Kạn, Lạng Sơn, Tuyên Quang, Thái Nguyên, Phú Thọ, Bắc Giang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Hà Nam, Hải Dương, Hưng Yên, Nam Định, Ninh Bình, Thái Bình, Vĩnh Phúc.
Dịch vụ lắp đặt tại miền trung:
Thanh Hoá, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Bình, Quảng Trị và Thừa Thiên-Huế, Kon Tum, Gia Lai, Đắc Lắc, Đắc Nông và Lâm Đồng, Đà Nẵng, Quảng Nam, Quảng Ngãi, Bình Định, Phú Yên, Khánh Hoà, Ninh Thuận và tỉnh Bình Thuận
Dịch vụ lắp đặt tại miền nam:
Bình Phước, Bình Dương, Đồng Nai, Tây Ninh, Bà Rịa Vũng Tàu, Long An, Đồng Tháp, Tiền Giang, An Giang, Bến Tre, Vĩnh Long, Trà Vinh, Hậu Giang, Kiên Giang, Sóc Trăng, Bạc Liêu và Cà Mau.
Chúng tôi vinh dự được thiết kế và lắp đặt cho quý khách.
Liên hệ với chúng tôi để được tư vấn miễn phí:
Cơ sở 1: Làng Nghề Đá Ninh Vân, Hoa Lư, Ninh Bình
Cơ sở 2: Lô 12 đường Quán Khái làng nghề đá non nước, Ngũ Hành Sơn, Đà Nẵng
Cơ sở 3: 125 đường số 6 Ấp Tiền Lân Xã Bà Điểm Huyện Hóc Môn
Hotline/zalo: 0899267879
Website: damynghesaigon.com
damynghesaigon.vn/
Email: minhtam139sg@gmail.com
